انتخاب ژنوتیپ‌های مناسب کشت پاییزه از توده‌های محلی ماشک در شرایط دیم مراغه

معرفی ارقام مناسب کشت پاییزه گیاهان علوفه‌ای در دیمزارهای کشور با شناسایی و انتخاب موثر ژنوتیپ‌های برتر از بین و درون توده‌های محلی، امکان‌پذیر است. در این پژوهش، 25 توده محلی ماشک از گونه‌های ساتیوا، گل‌خوشه‌ای و پانونیکا در قالب طرح لاتیس ساده با کنترل تغییرات موضعی در ایستگاه تحقیقات دیم مراغه مورد بررسی قرار گرفتند. در تجزیه‌های آماری، اثر تیمار، ثابت ولی اثر تکرار و بلوک‌های درون تکرار، تصادفی فرض شد. نتایج نشان داد که مدل لاتیس همراه  با روند خطی ثابت در طول ردیف‌ها برای عملکرد علوفه، مدل لاتیس در مورد ارتفاع بوته و مدل بلوک‌های کامل تصادفی همراه با روند تصادفی در طول ردیف‌ها برای تعداد روز تا گلدهی بعنوان بهترین مدل برای کنترل تغییرات موضعی در محل اجرای آزمایش بودند. مقایسه مدل‌های انتخاب شده با طرح بلوک‌های کامل تصادفی نشان داد که استفاده از بهترین مدل در مورد عملکرد علوفه، ارتفاع بوته و تعداد روز تا گلدهی از حدود 3 تا 92 درصد برتری نسبی برخوردار بود. در نهایت، 10 ژنوتییپ‌ برتر از ماشک گل‌خوشه‌ای و 5 ژنوتیپ از ماشک پانونیکا بر اساس بهترین برآورد نااریب خطی و با توجه به انحراف استاندارد مربوطه انتخاب شدند. از آنجائیکه انتخاب بر اساس حداکثر اطلاعات موجود در داده‌ها بود، چنین نتیجه‌گیری شد که انتخاب ژنوتیپ‌های مناسب کشت پاییزه در این تحقیق بصورت موثری انجام گرفته است.